Công thức biến Singapore thành trung tâm công nghệ khu vực - Nghe có vẻ đơn giản nhưng học theo lại không hề dễ dàng

Khi Darius Cheung, đồng sáng lập tenCube, khởi nghiệp trong mảng an ninh di động ở Singapore vào năm 2005, quốc gia này chưa phải là trung tâm khởi nghiệp nổi tiếng của khu vực Đông Nam Á như ngày nay.

Nhưng trước đó, chính phủ đã đưa ra các đề án và tài trợ nhằm đặt nền móng cho việc biến Singapore thành trung tâm đổi mới và khởi nghiệp, thông qua việc khuyến khích dòng vốn tư nhân nhằm cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết cho các công ty khởi nghiệp.

Nhờ chương trình đồng tài trợ của chính phủ và vốn tư nhân, với mức hỗ trợ lên tới tối đa là 300.000 SGD (khoảng 215.000 USD), Cheung và hai nhà đồng sáng lập đã xoay xở, quản lý để tăng số vốn đầu tư lên tổng cộng 600.000 SGD, giúp tenCube có nền tảng để phát triển phi mã.

5 năm sau khi tenCube được thành lập, McAfee đã mua lại công ty trong một hợp đồng trị giá 25 triệu SGD. Việc này biến nó trở thành một trong những công ty khởi nghiệp công nghệ Singapore đầu tiên thành công nhờ chương trình hỗ trợ này. Sau đó, Cheung tiếp tục đầu tư vào 99.co, một công cụ tìm kiếm tài sản dựa trên bản đồ, nhắm vào khu vực Đông Nam Á.

Trong thập kỷ qua, Singapore đã biến mình thành một trung tâm khởi nghiệp ở khu vực Đông Nam Á, là nơi đặt trụ sở chính của những kỳ lân công nghệ như Grab. Nơi đây cũng tự hào đã gây dựng ra các doanh nghiệp địa phương có tên tuổi, như công ty quảng cáo rao vặt di động Carousell, nền tảng giảm giá tiền mặt Shopback...

Ngoài ra, Singapore còn trở thành thỏi nam châm với các công ty công nghệ nước ngoài, thu hút các tổ chức này tới đây đặt trụ sở khu vực và cũng là trung tâm kỹ thuật cho nhiều tập đoàn đa quốc gia khổng lồ.

Công ty điện tử Dyson của Anh - nổi tiếng với máy hút bụi và quạt không cánh - cho biết hồi đầu năm nay rằng họ sẽ chuyển trụ sở tới Singapore, nơi họ cũng sẽ bắt đầu sản xuất xe điện. Công ty thanh toán của Mỹ, Stripe, hồi tháng 9 năm ngoái tuyên bố sẽ thành lập một trung tâm kỹ thuật tại Singapore. Công ty Yitu Technology, có trụ sở chính tại Thượng Hải, cùng nhiều công ty trong lĩnh vực AI khác cũng đã đặt trung tâm nghiên cứu và phát triển tại nước này.

Các gã khổng lồ công nghệ Facebook, Google, LinkedIn và Microsoft đều có trụ sở khu vực tại Singapore.

Đối với một quốc gia nhỏ, không có tài nguyên thiên nhiên và dân số chỉ 5,6 triệu người, làm thế nào Singapore biến mình thành một điểm nóng cho công nghệ và sự đổi mới?

Công thức bí mật, hóa ra, không phải là bí mật.

S. Iswaran, bộ trưởng truyền thông và thông tin của Singapore, những khó khăn về diện tích, tài nguyên thiên nhiên và dân số đã trở thành điều kiện cho phép, cho sự tồn tại của các chính sách thân thiện của Singapore. Đó là sự thân thiện giữa nhà nước với doanh nghiệp, giữa các trường đại học, học viện với các công ty tư nhân. Tất cả nhằm cung cấp một lực lượng lao động được đào tạo và chất lượng cuộc sống cao để thu hút các doanh nhân và nhân tài công nghệ trên toàn cầu tụ tập về đây.

"Với nền kinh tế tương lai, trọng tâm là làm thế nào để định vị nền kinh tế và doanh nghiệp phù hợp với làn sóng cơ hội và tăng trưởng tiếp theo, cũng như chuẩn bị cho những sự gián đoạn sắp xảy ra", Iswaran trả lời trong một cuộc phỏng vấn. "Không phải là một điều tồi tệ khi có một kế hoạch, với một tầm nhìn về cách thức và nơi bạn muốn tới. Nhưng bạn sẽ không muốn đó là một kế hoạch xơ cứng. Vì vậy, cách xây dựng kế hoạch là rất quan trọng".

Singapore nổi tiếng là một ốc đảo ổn định trong khu vực, với sự bảo vệ pháp lý mạnh mẽ đối với sở hữu trí tuệ, sự liên tục trong thay đổi chính sách của chính phủ và một lực lượng lao động địa phương có trình độ học vấn cao. Quốc gia này được xếp hạng thứ 14 trong Bảng xếp hạng hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu năm 2019, do Startup Genome thực hiện. Trong danh sách này, Singapore xếp dưới Bắc Kinh và Thượng Hải nhưng dẫn đầu Đông Nam Á. Thung lũng Silicon của Mỹ đứng đầu bảng xếp hạng.

Vị thế là một trung tâm tài chính của Singapore cũng giúp dễ dàng thu hút vốn đầu tư mạo hiểm muốn đầu tư vào Nam Á và Đông Nam Á. Trong khi đó, nguồn vốn đầu tư qua nhiều năm vào các công nghệ như kỹ thuật y sinh và công nghệ chính xác cũng biến quốc gia này thành cơ sở cho nền sản xuất cao cấp, chẳng hạn như tiềm năng phát triển xe điện của Dyson.

Có thể nói, chìa khóa cho chiến lược của quốc gia này là khả năng của chính phủ trong việc lập kế hoạch và điều chỉnh các chính sách của mình để có vị trí tốt nhất cho làn sóng công nghệ tiếp theo. Nhưng năm 2000, quốc gia này tập trung vào việc chuyển hướng sang nền kinh tế dựa trên tri thức do sự đổi mới và nghiên cứu và phát triển. Nhưng gần đây là các chiến lược sang tập trung vào "công nghệ sâu", thứ có thể dẫn tới những đột phá trong khoa học và kỹ thuật, có tác động sâu sắc đến các ngành công nghiệp và cuộc sống.

Chính phủ Singapore, do Thủ tướng Lý Hiển Long dẫn đầu, trong những năm gần đây đã xác định bốn lĩnh vực công nghệ mà Singapore cần xây dựng. Đó là: khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI), an ninh mạng, Internet vạn vật (IoT) và cơ sở hạ tầng truyền thông trong tương lai (như mạng di động 5G).

Để có thể đạt được mục tiêu, chính phủ Singapore đã đầu tư 19 tỷ SGD để đầu tư xây dựng đất nước thành một trung tâm nghiên cứu và phát triển toàn cầu. Năm 2016, Singapore đã thành lập SGInnovate, một công ty thuộc sở hữu của chính phủ nhằm mục đích nuôi dưỡng các công ty khởi nghiệp "công nghệ sâu" trong nước.

Tháng 3 vừa qua, thêm 500 triệu SGD nữa đã được dành để mở rộng đầu tư vào các công nghệ bao gồm trí tuệ nhân tạo, chương trình siêu máy tính và robot, cũng như liệu pháp tế bào và công nghệ thực phẩm.

Mặc dù có nguồn vốn dồi dào, Singapore đã phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân tài, đặc biệt trong tình hình dân số nhỏ hơn so với các nền kinh tế lớn như Mỹ và Trung Quốc. Do đó, bên cạnh chính sách thu hút nhân tài từ nước ngoài, Singapore cũng đưa ra các kế hoạch để tăng cường chất lượng lao động địa phương, nhằm đào tạo họ có các kỹ năng cần thiết cho các mục tiêu công nghệ của mình.

Một ví dụ về điều này là chương trình AI quốc gia, được đặt tên là AI Singapore. Được thành lập trong Đại học Quốc gia Singapore, mục đích của nó là mang các công ty tư nhân và các tổ chức nghiên cứu đến với nhau, nhằm giúp xây dựng một hệ sinh thái AI.

AI Singapore đã khởi động một chương trình có tên là 100 Experiment, nhằm giải quyết các vấn đề với AI trong các ngành công nghiệp khác nhau. Nhưng Laurence Liew, giám đốc AI Singapore, nhận thấy có một vấn đề lớn: Không có đủ tài năng địa phương ở Singapore, cho một thứ như AI.

"Tôi không chỉ cần các nhà nghiên cứu mà còn cả các kỹ sư", ông Liew nói. "Chúng tôi đã cố gắng thuê và rồi chúng tôi không thể thuê đủ. Chúng tôi chỉ có một nhóm nhỏ nhưng có rất nhiều ứng dụng nghiên cứu và nó không bền vững vì chúng tôi cần thêm nhiều tài năng địa phương".

Từ đó, chương trình "Thực tập AI" (AI Apprenticeship) đã ra đời. Sau hai tháng được đào tạo về AI, những học viên đủ điều kiện có thể làm việc trong 7 tháng, cho một dự án cho phép họ đưa lý thuyết vào thực tế.

Các trường đại học cũng đóng một vai trò trong việc giúp nuôi dưỡng các doanh nhân tương lai. Ví dụ như chương trình NUS Overseas College (NOC), đưa sinh viên đại học vào các trung tâm khởi nghiệp trên khắp thế giới với hy vọng nuôi dưỡng tư duy đổi mới và khởi nghiệp.

Kể từ khi chương trình bắt đầu vào năm 2001, các cựu sinh viên đã bắt đầu khởi nghiệp rồi tạo ra các công ty nổi tiếng ở Singapore như Carousell, Shopback, PatSnap và Zopim. Một cuộc khảo sát gần đây cũng cho thấy một phần ba cựu sinh viên NOC đã cố gắng thành lập công ty riêng của họ.

Ngoài ra Singapore còn có một lượng lớn vốn tư nhân sẵn sàng hỗ trợ khởi nghiệp. Các quỹ đầu tư mạo hiểm đã bị thu hút tới quốc gia này nhờ vào các chương trình tài trợ và đồng tài trợ của chính phủ.

"Chính phủ Singapore trong lúc này, giữ vai trò chỉ đạo các kế hoạch của mình để nhằm đạt được một kết quả cụ thể. Một khi kết quả đó đã đạt được với sự giúp đỡ của khu vực tư nhân, họ nhìn vào một khu vực mới tiếp theo để đầu tư", Vishal Harnal, một đối tác chung tại 500 Startups, một quỹ đầu tư mạo hiểm cho biết.

Ông nói rằng việc tạo ra một "tam giác sắt" giữa chính phủ, tư nhân và doanh nghiệp đã mang lại hiệu quả ấn tượng. Trong đó, khả năng lắng nghe và hành động của chính phủ nước này rất mạnh mẽ, với ưu tiên hàng đầu luôn là sự đổi mới. Ngoài ra, chính phủ cũng nghiêm túc thực hiện các sáng kiến ​về ​sở hữu trí tuệ, đưa ra một số chính sách để đảm bảo rằng sự đổi mới được bảo vệ cả trong và ngoài khu vực.

Cuối cùng, Singapore cũng hy vọng vào một thứ mà họ gọi là "vòng tròn đạo đức". Theo đó một nền văn hóa đổi mới thành công sẽ dẫn đến sự phát triển của nhiều công ty công nghệ, khi tài năng sẽ chảy giữa các công ty công nghệ lớn và nhỏ, theo quan điểm của Kiren Kumar, trợ lý giám đốc điều hành tại Ủy ban phát triển kinh tế của Singapore ( EDB).

"Bạn cần các công ty lớn như Google ở Singapore để thu hút nhân tài, rồi những tài năng đó cuối cùng sẽ giúp đào tạo ra những người tài năng. Những nhân tài này sau đó di chuyển giữa các công ty khác nhau", Kumar chia sẻ.

Chắc chắn, Singapore không phải là quốc gia duy nhất đưa ra các chính sách để thúc đẩy đổi mới và công nghệ. Nhiều chính phủ khác cũng có chính sách để mở rộng việc tài trợ hoặc tiếp cận vốn cho các công ty khởi nghiệp và các chương trình tài năng toàn cầu. Nhưng, dù thiếu quy mô về thị trường như Indonesia hay Trung Quốc, quốc đảo nhỏ bé này lại có được các thành tích khả quan trong thực tế.

"Singapore sẽ không bao giờ có cùng một loại hình nhân khẩu học hay địa lý như các nước khác. Nhưng nếu bạn đang hoạt động ở Đông Nam Á, một thị trường khá không đồng nhất, cơ hội rất lớn", Kumar nói. "Bạn không thể làm điều đó một mình, không có chuyện đó. Không ai học về đổi mới trong trường học cả".

Cheung, người khởi nghiệp thành công và đã bán công ty tenCube gần một thập kỷ trước, đồng ý với điều đó.

"Nhìn vào Trung Quốc - nhiều công ty thành công ngày nay đã được bắt đầu bởi các cựu sinh viên của Baidu, Alibaba và Tencent", ông nói. "Vì vậy, những người làm việc tại các công ty khởi nghiệp địa phương ở Singapore hôm nay, sẽ bắt đầu các công ty riêng của họ một vài năm sau đó. Nó sẽ liên tục nhân lên và đây là những người quan trọng nhất."

Tham khảo SCMP